Multivibratör

Devre dışından uygulanan işarete göre, hızlı bir şekilde durum alan devrelerdir. Üç çeşit multivibratör vardır. Bunlar astable, monostable ve bistable multivibratörlerdir.

Astable ( Kararsız ) Multivibratörler

Devre çıkışının durumu devamlı değişen multivibratörlerdir. Bunlar bir çeşit osilatördür ve kare dalga şeklindedir. Devrenin frekansını R C zaman sabitesi belirler. Devreye ilk enerji verildiğinde, transistörlerin yapısal farklarından dolayı birisi daha önce çalışmaya başlar.

Devrenin çalışması:

İlk önce T1 transistörünün iletime geçtiğini düşünelim. Bu durumda T1’in kollektör gerilimi sıfır volta yaklaşacak ve ilk anda C1 kondansatörü kısa devre olacağı için T2 transistörünün baz polarması da düşecek ve T2 yalıtıma girecektir. C1 kondansatörü R3 direnci vasıtasıyla zamanla şarj oldukça T2 transistörünün baz polarması da artacaktır. T2’nin baz polarmasının artması kollektör akımını arttırırken aynı zamanda da kollektör gerilimini düşürecektir. Bu sırada C2 kondansatörü de ilk an kısa devre gibi davranıp T1’in baz polarmasını kesecektir. Böylece T1 transistörü C2 kondansatörü şarj olana kadar yalıtımda kalacaktır. Devredeki transistörler sırayla bu şekilde iletimden yalıtıma durum değiştirecek ve kollektör çıkışlarında kare dalga sinyal elde edilecektir.

Monostable (Tek kararlı) Multivibratör

Bu çeşit multivibratörlerde transistörlerden birisi sürekli kesimde diğeri ise sürekli iletimdedir. Dışarıdan bir tetikleme verildiğinde transistörler anında durum değiştirirler ve RC zaman sabitesine bağlı bir süre sonunda tekrar eski konumlarına dönerler.

Devrenin Çalışması:

Normalde T2 transistörü doyumdadır. Bu yüzden T2’nin kollektöründeki gerilim sıfıra yakındır. T1 transistörü baz polarmasını T2’ in kollektöründen aldığı için yeterli baz polarmasını alamaz ve yalıtım durumunda kalır. Eğer dışarıdan T1’in bazına bir anlık bir gerilim verilirse T1 iletime geçer ve T1’in kollektör gerilimi sıfıra yaklaşıp C1 kondansatörü vasıtasıyla T2’nin de baz polarmasının kesilmesine sebep olur. Ancak C1 kondansatörü zamanla şarj olunca T2 transistörü tekrar yeterli polarmayı alıp eski konumuna yani iletim durumuna döner.

Bistable ( Çift Kararlı ) Multivibratör

Bu devre türünde hangi girişten pals uygulanırsa o transistöre ait çıkış gerilimi düşer diğer transistörün kollektör gerilimi artar ve devre bir başka pals uygulanana kadar bu durumda kalır.